فیروزه‌کوبی
فیروزه‌کوب یکی از اصیل ترین صنایع دستی ایرانی است که با نشاندن قطعه‌های کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر سطح ظرف‌ها، زیورآلات و اشیای تزئینی (از جنس مس، برنج، نقره و برنزی) ساخته می شود.
سنگ فیروزه یکی از جذاب‌ترین سنگ های موجود در جهان است، رنگ جذاب آبی این سنگ به دلیل وجود عنصر مس در آن است. این سنگ در کشورهایی هم‌چون مصر، مکزیک، آمریکا و ایران یافت می شود اما بهترین و مرغوب‌ترین نوع آن سنگ نیشابور کشور ایران می باشد.
هنر فیروزه‌کوبی به این صورت است که هنرمندان قطعات کوچک سنگ فیروزه را بر روی ظروف می چسبانند و بین سنگ های فیروزه نوعی لاک تیره رنگ قرار می دهند که هرچه این سنگ ها منظم‌تر و از نظر تعداد بیشتر باشد و فاصله کمتری بین این سنگ ها باشد ارزش هنری آن کار بیشتر است.
فیروزه‌کوبی اصفهان
هنر فیروزه‌کوبی به دلیل وجود معادن فیروزه در نیشابور ابتدا در مشهد به صورت گسترده فراگیر شد که ابتدا توسط فردی به نام یوسف حکیمیان معروف به مددرضا در حدود هفتاد تا هشتاد سال پیش به‌وجود آمد سپس بست سال بعد این هنر (هنر فیروزه‌کوبی) به اصفهان وارد شد که امروزه مرکز اصلی این هنر اصفهان می باشد.
مراحل ساخت
- زرگری
- فیروزه کوبی
- پرداخت
مرحله اول زرگری:
سطح زیر کار از فلز مورد نظر که می تواند مس، نقره و…… باشد توسط زرگر یا سازنده فلز به کمک دستگاه پرس ساخته می شود و برای رفتن به مرحله بعد باید فلز را صاف و صیقل بزنند.
مرحله دوم فیروزه کوبی:
در این مرحله استاد فیروزه کوب، خرده سنگ های فیروزه را که از نظر اندازه و رنگ مشابه هستند جدا کرده و بعد سطح فلز مورد نظر را کمی گرم می کنند در این زما بر روی سطح کمی لاک پودر شده می پاشند و زمانی که لاک حالت مذاب شده گرفت فیروزه را روی آن می چسبانند. بعد از پوشاندن سرح مورد نظر با سنگ فیروزه سطح را صاف و صیقلی می کنند تا برجستگی های لاک و سنگ ها از بین برود و سطحی یک دست به دست آید در این مرحله رنگ واقعی فیروزه نمایان می شود.
مرحله سوم پرداخت:
در این مرحله بر روی سطوح فیروزه‌کوبی شده پولیش زده و سپس روی آن را پلی‌استر می‌کشیند که دلیل آن حفاظت از طرح کار و همچنین زیبایی بخشیدن به اثر می باشد.
نحوه نگداری از ظروف فیروزه کوب
- برای افزایش طول عمر ظروف فیروزه کوبی بهتر است نکات زیر را رعایت فرمایید.
- برای تمیز کردن این محصولات از یک دستمال پارچه ای استفاده کنید چرا که برای ثابت ماندن پلی استر سطح مس و تمیز کردن این ظروف نیازی به شستشو با آب یا شوینده های خاص وجود ندارد.
- از هرگونه مواد شوینده، الکل و یا مواد اسیدی مثل سرکه، عطر و……. که باعث از بین رفتن پلی استر می شود جدا خودداری فرمایید.
- از قرار دادن این ظروف در مقابل نور مستقیم خورشید و دمای بالای 60 درجه بپرهیزید.
- وارد کردن ضربه به ظروف و قرار دادن آن ها روی یک دیگر یا در کنار اجسام تیز موجب آسیب دیدن به ظروف می شود.
- از نگهداری این ظروف در بین پلاستیک های حباب دار در مدت زمان طولانی خودداری کنید چرا که این پلاستیک ها باعث تعریف ظروف شده و در طولانی مدت از پلی استر عبور کرده و باعث تغییر رنگ مس می شود.
منبع: ویکی‌پدیا